Biofeedback, który jest praktykowany w warunkach klinicznych od lat siedemdziesiątych zeszłego wieku , jest jednym z pierwszych metod medycyny behawioralnej. Polega na samoregulacji ciała i umysłu poprzez psychofizjologię. W skrócie , samoregulacja polega na obserwowaniu swojego organizmu i nauczeniu się kontrolowania fizjologii i pewnych zachowań, poprawiając jednocześnie swoje samopoczucie i zdrowie łącząc „ciało z umysłem”. Terapia biofeedback, polega na obserwacji procesów fizjologicznych na monitorze komputera takich jak bicie serca, oddychanie, ciśnienie krwi, napięcie mięśni czy aktywność mózgu. Poprzez obserwowanie i monitorowanie zmian w funkcjonowaniu organizmu, pacjenci uczą się dostosowywać i i modyfikować swoje psychiczne i emocjonalne reakcje, żeby złagodzić objawy i regulować określone procesy fizjologiczne. Dzisiaj, biofeedback jest szeroko stosowany w USA przez lekarzy pielęgniarki, psychologów fizjoterapeutów, terapeutów i innych specjalistów w leczeniu wielu zaburzeń. Co ciekawe, założenia metody biofeedback są znane w Indiach i kilku innych krajach od tysięcy lat. Starożytne hinduskie i buddyjskie techniki takie jak Joga i Pranayama (techniki oddechowe) opierają się na metodach zbliżonych do treningu opartym na sprzężeniu zwrotnym (terapia biofeedback), wielu joginów, mnichów buddyjskich i sadhu słynie z tego , że dzięki treningowi i medytacji, potrafią kontrolować swoje procesy fizjologiczne.
Na zdjęciu powyżej: Matthieu Ricard z profesorem Richardem Davidsonem, dyrektorem Waisman Lab for Brain Imaging and Behavior, tuż przed rozpoczęciem testów EEG.
Za naukowe początki idei biofeedbacku możemy przyjąć rok 1865, kiedy to Claude Bernard wprowadził pojecie homeostazy, które jest podstawowym pojęciem fizjologii i zwykle odnosi się do samoregulacji procesów biologicznych. Jednak biofeedback zaczął się pojawiać jako temat badań naukowców a latach 40-tych XX wieku, a w latach 50 tych i 60 tych naukowcy z różnych dziedzin niezależnie badali zastosowanie techniki sprzężenia zwrotnego do modyfikacji funkcji fizjologicznych u ludzi i zwierząt. Jednak za początek eeg biofeedback możemy przyjąć datę 1958 r. kiedy to Dr Joe Kamiya zaczął pracować z EEG i sprzężeniem zwrotnym na uniwersytecie w San Francisco. Wynikiem jego badań było stwierdzenie, że człowiek wysiłkiem swojej woli, może kontrolować fale alfa(8 – 12 Hz) co do tej pory uważano za niemożliwe. Jednak prawdziwy rozwój eeg biofeedback ma związek z pracą profesora M.B.Sterman (pracującego dla NASA), który stwierdził w trakcie badań nad aktywnością bioelektryczną mózgu kotów, że rytm fal ok. 12-15 Hz jest obecny zarówno podczas snu, jak i czuwania. Tę aktywność zaczął ćwiczyć u kotów (badanie prof. Stermana na kotach opisze innym razem 🙂
W 1972 r prof. Sterman opublikował swoje badania nad nową metodą leczenia epilepsji, a zaprezentowany protokół treningowy został nazwany protokołem Stermana. Z jego badań wynikało, że po treningu wzmacniającym pasmo SMR u epileptyków ustępuje nadpobudliwość psychoruchowa.
Problemem nadpobudliwości zajął się współpracownik prof. Stermana – dr Joel Lubar, z powodzeniem stosował on neurofeedback (terapia biofeedback) nie tylko w terapii dzieci z ADHD, ale również osób z zaburzeniami koncentracji uwagi bez nadpobudliwości psychoruchowej oraz zaburzeniami procesu uczenia się (ADD).
W latach osiemdziesiątych Peniston i Kulkosky stosowali z powodzeniem treningi neurofeedback w terapii uzależnień. To oni zastosowali jako pierwsi trening alfa – theta .
